CÁCH TÍNH CHI PHÍ LOGISTICS
Báo cáo "Hỗ trợ Bộ Giao thông vận tải phát triển Vận tải đa phương thức"của tư vấn Ngân hàng thế giới (ALG), tháng 3/2014, đã đưa ra kết luận: " Chi phí logistics quốc gia của Việt Nam tương ứng với tất cả các ngành sản xuất giá trị gia tăng của quốc gia là 413.141 tỷ đồng. Con số này đại diện 20,9% tổng sản phẩm xã hội (GDP) (1,980,914 tỷ đồng năm 2014)... " Sự thật là 20,9% là mức chi phí cao nếu so sánh với Mỹ, Nhật Bản hoặc các nước Tây Âu. Nếu so sánh với các nước khác có cùng mức GDP như Việt Nam thì thực tế này không phải là kết quả tồi".
Theo Báo cáo, hiện nay, chưa có sự thống nhất về một định nghĩa chính xác về chi phí logistics (Logistics Costs). Nó phụ thuôc vào việc xem xét các hoạt động logistics (*). Chi phí logistics có thể được phân loại thành 3 nhóm như sau:
- Chi phí vận tải (Transport costs), bao gồm tất cả các chi phí liên quan đến việc vận chuyển hàng hóa từ một điểm đến một điểm khác cùng với các chi phí của các dịch vụ liên quan cần thiết cho việc vận chuyển đó. Như vậy, chi phí xếp và dỡ hàng hóa được bao gồm trong chi phí vận tải, nhưng những chi phí liên quan khác mà không thật cần thiết, như các chi phí phát sinh trung gian - lưu kho, đóng gói-mở gói và các dịch vụ xử lý hàng hóa khác (cargo handling services) lại không bao gồm trong chi phí vận tải đó.
- Chi phí logistics phụ khác (Aucilliary logistics costs), bao gồm chi phí của các hoạt động liên quan đến dây chuyền logistics nhưng ngoại trừ vận tải. Ví dụ các hoạt động thuôc loại này là lưu kho ở những điểm trung gian, việc hoạt động khai thác các trung tâm đóng hàng (consolidation centres), việc đóng gói-mở gói phát sinh trung gian, v.v.
- Chi phí tồn kho chủ động (Inventory costs): Mức độ tồn kho chủ động nhằm đánh giá trình độ dịch vụ kết cấu hạ tầng, đặc biệt là giao thông vận tải. Khi một đất nước có kết cấu hạ tầng giao thông vận tải kém, các doanh nghiệp cần phải có mức độ tồn kho cao để đáp ứng các yêu cầu dự phòng. Duy trì mức độ tồn kho là điều tốn kém vì nó tồn đọng vốn, qua đó gia tăng đáng kể chi phí đơn phương, làm giảm khả năng cạnh tranh và năng suất lao động.
Tư vấn (ALG) đã dùng cách tính theo phân loại trên đây cho ngành logistics Việt nam với 12 mặt hàng: Searfood, Rice, Coffee, Fruit & Vegetables, Breverage, Textile, Footware, Pharmaceuticals, Electrics and Electrics Equipment, Automobile and Furniture, và cho kết quả như sau về từng loại chi phí trong tổng chi phí logistics của hàng hóa đó:
- Seafood: Transport cots 51%, Handling costs 23%, storage costs 20% ,
packing costs 5% và Port charges 1%. Logistics costs in total costs of the goods : 12,2%
- Textile: Transport costs: 61%, handling costs: 19% of the total costs. Logistics costs in total costs of the goods : 9,3%
- Rice: Transport costs: 58%, handling costs 24%. Logistics costs...: 29,8%
- Coffee: Transport costs: 38%, handling cots: 14%, Packing costs 29%....: 9,5%
- Footwear : Transport costs: 77%,handling costs: 33%....: 11,7%
- Electronics: Transport costs: 39%, handling costs: 33%....: 1,2%
- Fruits & Vegetables: Transport costs: 61%, handling costs: 20%....: 29,5%
- Automobile: Transport costs 57% and handling costs: 25% .......: 2%
- Beverage: Transport costs: 63%, handling costs: 25%, storage costs only 5%..:19.8%
- Furniture: Transport costs 59%, handling costs 20% and packing costs 10%..:22,8%
- Electric equipment and components: Transport costs 75%....: 3,5%
- Pharmaceuticals: Transport costs: 33%, handling costs: 12% and storage costs 53%.
....: 0,3%
Qua nghiên cứu trên đây của Báo cáo, chúng ta có thể thấy ở Việt Nam chi phí vận tải chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí logistics, khoảng 60%. Vì vậy việc giảm chi phí logistics trước hết tập trung vào giảm chi phí vận tải.
Nguồn: Báo cáo "Consulting Services: Support to Minitry of Transport on Developing Multi-Modal Transport" , Final March 2014, ALG Transportation Infrastructure & Logistics.